Mag je ook verdriet hebben om jezelf?

Een moeder deelt haar zorgen met mij. Zorgen om haar net volwassen zoon die zichzelf niet de moeite waard vindt. Terwijl hij zo de moeite waard is. Ze wijt het aan het overlijden van haar jongste dochter, zo’n vijf jaar geleden.

“Kan hij bij jou terecht?” Even later belt hij zelf. Hij is zijn zwarte periodes beu.

Scherprechter

Tijdens de sessies werken we met de kritiek die hij zichzelf keer op keer geeft. Kritiek die niet mals is en waarmee hij zich volledig neersabelt: “Je kunt het toch niet, jij bent niks, je ziet er niet uit, je bent dom.” Stap voor stap leert hij om zichzelf te begrijpen, dat hij zo reageert om iets anders weg te duwen. Iets wat tijdens de eerste sessies te pijnlijk is over te praten.

Hij praat wel over zijn zusje, over wie ze was, hoe hij haar mist en hoe hij haar dood ook kan begrijpen. Dit verdriet ervaart hij als acceptabel, net als het verdriet om zijn overleden opa. “Als er iemand dood is, mag je huilen”, zegt hij. In alle andere gevallen is er voor tranen geen plaats. Hij kan goed praten over zijn gevoelens, daar is hij tevreden over. Zijn maten kunnen of doen dat niet. Maar juist daarom kan hij zich in de groep ook zo alleen voelen. Hij begrijpt hen, maar wie begrijpt hem?

Niet acceptabel

Er is echter ook iets wat niet acceptabel blijft. Wat pijn doet. Hij vindt het eng om hiernaar te kijken. Het gaat niet over de dood van zijn zusje, het gaat over hem. Fluisterend vraagt hij: “Mag je ook verdriet hebben om jezelf? Mag ik verdriet hebben om iets wat mij is overkomen, of ben ik dan zwak?” 
Hij is in gedachten terug op de middelbare school. Hij is een jaar of twaalf, dertien. Hij wordt gepest, en dat gaat ver. Hij verdraagt het in stilte, want thuis gaat het over zijn zusje. Zij heeft de aandacht meer nodig dan hij. Hij wil niet nog eens een schep bovenop de zorgen van zijn ouders doen. De van nature wat teruggetrokken jongen gaat zich steeds meer buiten de groep plaatsen, wat het pesten nog erger maakt. “Als je je emoties toonde, was je zwak. En dan werd ik nog meer gepest.” 

Van slachtoffer naar interne dader 

Nu, twaalf jaar later, is hij van pestslachtoffer verworden tot pestdader. Naar zichzelf. Hij pest zichzelf met harde woorden, waarna hij niet anders kan dan zich in zijn schulp terugtrekken. De eerste stap uit deze vicieuze cirkel is zijn vraag: mag je ook verdriet hebben om jezelf? Ja. 
De volgende stap is het erkennen hoe erg het was. Niet alleen het pesten maar ook – en misschien nog veel meer – zijn (onbewuste) besluit dat hij er nergens mee terecht kon. Niemand die het zag, niemand die echt keek wat er met dat jongetje aan de hand was.

Tot nu. Hij heeft de moed om stap voor stap zelf te kijken wat er verborgen ligt achter de muur die hij zelf heeft gebouwd. De muur is lang. Er moet plaats zijn voor het verlies van zijn zusje maar nog veel meer om zijn eigen, levend, verlies. We kijken samen. Ja, zo erg was het toen. Ook sterke mannen mogen huilen. 

Meer weten over omgaan met verlies, rouw en trauma? 

Heb je een vraag over (aanstaand) verlies, door o.a. overlijden, scheiding, ziekte, verlies van werk, burn-out of ingrijpende gebeurtenissen in het verleden? Bel 06-12949654 of mail voor een kosteloze en verhelderende kennismaking: info@brightblue-coaching.nl. Begeleiding wordt deels vergoed door bijna alle Nederlandse zorgverzekeraars!

Jeanne van Mierlo
Verlies- en rouwtherapeut