Een bewust afscheid maakt rouw minder ‘rauw’

Hij wist dat hij moest sterven. Zijn oude lijf kon het leven niet meer aan. Maar hij wilde nog zo graag. Hij wilde het leven niet loslaten. Vechtend tot het laatst. Hij ontkende wat hem te wachten stond.

Hij praatte er niet over met zijn vrouw en kinderen. Want als je er niet over praatte, dan was het er ook niet. Zo had hij het geleerd.
 
Hij moest toch gaan. Zonder dat zijn vrouw wist hoe hij zijn laatste maanden had beleefd. Zonder dat zijn kinderen wisten wie hun vader eigenlijk was. Zonder dat hij zichzelf voorbereid had op het einde van zijn leven. Zonder dat ze samen mooie herinneringen gedeeld hadden.
Het tegenovergestelde kan ook.  Als juist de familie een naderende dood ontkent: “Je komt hier bovenop. Wij willen niets horen over testamenten of verzekeringspapieren”.  De familie keert zo de stervende de rug toe, terwijl deze dingen graag wil regelen. 

Afscheid nemen begint vóór overlijden

Het kan niet altijd, bewust afscheid nemen. Als de dood onverwacht komt, dan is er niets meer te zeggen. Maar als we nog even tijd hebben, dan kunnen we samen stilstaan bij het naderende afscheid en onze gevoelens daarover delen. Het kan ook belangrijk zijn om nog dingen naar elkaar uit te spreken of losse eindjes aan elkaar te knopen nu het nog kan.
 
Dat is niet alleen belangrijk voor de achterblijvers, maar ook voor degene die gaat sterven.  Als de boodschap is doorgedrongen dat iemand zich moet voorbereiden op het einde van zijn leven, kunnen mensen overspoeld raken door hun emoties. Dat kan zo overweldigend zijn, dat ze niet weten wat ze ermee moeten. Mensen kunnen bang zijn, boos, verward en niet in staat zijn uit te drukken wat ze voelen of wat ze nodig hebben. 

De balans opmaken

Iemand die gaat sterven, kijkt terug. Er is immers niet veel toekomst meer ‘over’ om naar uit te kijken. En dan kan het ook nog eens een toekomst zijn waar je bang voor bent. Mensen vragen zich af: heb ik het wel goed gedaan, hoe gaat mijn familie verder zonder mij, wat gaat er straks met mij gebeuren? Ook voor de omgeving kunnen deze gevoelens spelen. Zelfs als er veel mensen om je heen zijn, kun je je toch eenzaam voelen. Dan kan het fijn zijn als er iemand meekijkt naar alles wat er is, zonder oordelen, luisteren naar de behoeften en samen kijken wat hiermee gedaan kan worden.
 
Luisteren is het mooiste cadeau dat we een stervende kunnen geven.  Het proces van afscheid nemen is net zo belangrijk als elkaar ondersteunen in het rouwproces. Sterker nog, bewust afscheid nemen zorgt ervoor dat de rouw na het overlijden minder rauw is.