“Is het dan gemakkelijker?”

Bij een van mijn lezingen was een vrouw die enkele maanden daarvoor haar vader had verloren. Ze had veel moeite met zijn overlijden en miste hem ontzettend. Zijn graf bezocht ze regelmatig, voor haar een manier om contact met haar vader te hebben.

Zijn graf bezocht ze regelmatig, voor haar een manier om contact met haar vader te hebben en zichzelf te troosten. Ze vertelde dat haar broer het vast gemakkelijker zou hebben met de dood van hun vader, want hun relatie was veel minder goed geweest. Hij zou hem zeker niet zo hard missen als zij.         
 
Het is de vraag of dat echt zo is. Zij had, ondanks haar grote verdriet, haar vader in de laatste periode van zijn leven veel bezocht en met hem gepraat. Ze hadden afscheid van elkaar kunnen nemen en geaccepteerd dat de dood nabij was. Er wordt weleens gezegd dat de manier van afscheid nemen de herinnering bepaalt. Aan het afscheid van deze dochter van haar vader zaten geen scherpe randjes. De cirkel was rond. 

Hij kon het niet meer goedmaken

Voor haar broer was dat anders. Hij had een moeizame relatie met zijn vader en had hem de laatste maanden van zijn leven niet meer gezien. Hun laatste contact was een kibbelgesprek aan de telefoon geweest. De eerste reactie van de broer was om, net als het contact met zijn vader, ook het overlijden weg te stoppen en dus niet te zien. Na een tijdje kwamen er gevoelens van boosheid, schuld, schaamte en spijt opzetten. Nu kon hij het echt nooit meer ‘goedmaken’. Hij nam het zichzelf kwalijk en was boos op de hele wereld, inclusief zichzelf.
 
Op een slechte relatie volgt vaak een moeilijk rouwproces. De haat-liefde in de relatie komt terug in de rouw. De strijd gaat als het ware door. Waarbij de rouwende zich steeds stoot aan de scherpe randjes van de steen die zo zwaar op zijn maag ligt. Hij voelt zich hier schuldig over, heeft er spijt van dat hij niet eerder over zijn koppigheid heengestapt is en verwijt het zichzelf dat hij geen toenadering gezocht heeft. 

Jezelf vergeven

Het is belangrijk om deze gevoelens serieus te nemen. Ze willen iets vertellen. Onderzoek wat dat precies is en breng juist dat naar buiten. Vertel, schrijf, teken, schilder, zing, dans, sport… Leer je gevoelens kennen. Dan zul je merken, dat er langzamerhand meer ruimte komt. Ruimte om jezelf te kunnen vergeven. De (harde) waarheid is dat je het verleden niet meer terug kunt draaien. Zo was het. Zelfverwijt over het verleden maakt de pijn in het heden groter. Kijk dus of je je hoofd zacht kunt buigen voor de waarheid. En jezelf kunt vergeven, je hebt gedaan wat toen, op dat moment het beste was. Ook als dat nu, achteraf en met meer afstand, onbegrijpelijk lijkt. Dat is het belangrijkste waarmee je jezelf kunt helpen.
 
Ook in 2017 houd ik, in samenwerking met Van der Stappen Uitvaartverzorging, weer lezingen over omgaan met verlies en rouw, in het uitvaartcentrum aan de Klein Schoterstraat 2a in Budel. De lezingen zijn gepland op donderdag 11 mei en 21 september 2017.

Meer weten over omgaan met verlies en rouw?

Heb je een vraag over (aanstaand) verlies, door o.a. overlijden, scheiding, ziekte, verlies van werk? Bel of mail voor een kosteloos en verhelderend kennismakingsgesprek: info@brightblue-coaching.nl of tel. 06-12949654, ook voor de nieuwsbrief. Vergoeding door zorgverzekering vaak mogelijk.