Verlies uit het verleden als bron voor burn-out

Tachtig procent (!) van de mensen die bij de huisarts komen, hebben klachten die met stress te maken hebben. Als je deze signalen niet op tijd serieus neemt, heb je kans volledig opgebrand te raken. Je energiehuishouding raakt uitgeput en je lijf ‘doet het niet meer’. Een van de oorzaken van burn-out is niet genomen rouw, verlies uit het verleden dat je hebt weggedrukt. Andere oorzaken zijn niet doen wat je zo graag wél wilt doen en werk doen dat niet bij jou hoort. 

Burn-out is het gevolg van een langdurige disbalans tussen doen en rusten, tussen de druk van de buitenwereld om vooruit te gaan en de zorg voor je eigen binnenwereld, de zorg voor anderen en voor jezelf. Als de balans teveel doorslaat naar actie, gerichtheid op de toekomst en taken van anderen op je nemen, dan verlies je het contact met jezelf, je eigen lijf, je verlangen en je levensenergie.

Onderdrukte rouw als oorzaak voor burn-out

Als je een burn-out hebt, is je lijf letterlijk opgebrand. Je voelt je psychisch, lichamelijk en emotioneel totaal 'op'. Je hebt niet geluisterd naar eerdere signalen van je lichaam, naar je gevoelens, je gedachten, naar wat je hart je ingaf. En op een gegeven moment zegt je lijf ‘stop’. Dan ben je jezelf kwijtgeraakt. Met als gevolg langdurige uitval op je werk, onzekerheid over wat je zelf kunt en wilt, een verminderd zelfvertrouwen en de twijfels of je er nog ooit 'uit zult komen'. 

Burn-out verschijnselen nemen toe in onze maatschappij. Kijk maar eens naar de verzuimcijfers in werkend Nederland. Veel verzuim heeft te maken met (over)spanning, stress en overbelasting. Het verdwijnen van onze afgebakende werkweek, met vaste werk- en weekenddagen, heeft daaraan voor een groot deel bijgedragen. In onze 24-uurs economie is weinig ruimte om een pas op de plaats te maken en stil te staan. Nee, we moeten vooruit. Gelukkig zien we inmiddels ook een tegenbeweging.

Hard werken als oorzaak?

Hierin kunnen we je geruststellen. Hard werken en veel dingen doen zijn op zich onvoldoende om een burn-out te krijgen. Overigens is het wel belangrijk om te rusten en te ontspannen, dat even terzijde. Problemen ontstaan als je niet doet wat je ten diepste wel graag wilt doen. Als je je passie in de schaduw zet. Dat is de reden dat ook mensen met te weinig werk een burn-out kunnen krijgen. Hoeveel plezier ervaar jij in je werk? wat deed jij als kind graag? Hoe is dat, wellicht op een andere manier, nu nog in je leven?

Een andere oorzaak van burn-out is plekverwarring vanuit je gezin van herkomst. Zonder er hier diep op in te gaan, kun je jezelf afvragen: welke klussen neem jij gemakkelijk over die niet bij jou horen? Zowel op je werk als thuis. Heb je het gevoel dat je te kort schiet? Werk je voor twee? Stel je geen grenzen en werk je steeds harder als je je werk niet afkrijgt? Heb je het gevoel dat je het alleen moet doen? Voel je je gewaardeerd voor je kwaliteiten? Of juist niet? Welke plek had jij vroeger in het gezin? Wat was je rol? Deze vragen kun je jezelf dan stellen.

Onderdrukte rouw

Wij mensen zijn verliesmijders. Als we geraakt worden door een verlies, is de eerste beweging ons vanbinnen om te draaien en te vertrekken. Verlieservaringen zijn bij uitstek ervaringen die ons roepen. We hebben hoofd, hart en buik nodig om een antwoord te kunnen geven. Onbewust creëren we echter een interne splitsing. We sluiten het gewonde hart op en zetten er een grote poortwachter voor. Als deze de deur gesloten houdt, dan onderdrukken we onze werkelijke reacties op het verlies. Onze pijn, boosheid, angst, verdriet, opluchting, schaamte of schuld mogen er dan niet zijn.
We nemen afscheid (of misschien nog niet eens) en beginnen direct weer aan iets nieuws. Hoe vaker we dat doen, hoe meer energie het ons kost. We beginnen met steeds minder energie aan iets nieuws. En verliezen onze vitaliteit. Waar heb jij niet (voldoende) bij stil gestaan? Heb je nog ergens afscheid van te nemen?
 
In burn-out spelen bijna altijd alle drie de oorzaken mee. Vaak is er wel een 'prioriteit' aan te geven. De weg terug naar vitaliteit begint bij het erkennen en aanpakken van deze oorzaken. Niet bij de symptomen van onder andere vermoeidheid, depressiviteit, emotionaliteit, controledrang of perfectionisme. Herkenbaar? Ik nodig je graag uit.