Last van de omgeving

De vorige column over levend verlies en verlies dat leeft, heeft veel losgemaakt. Mensen worstelen met het verlies waar ze dagelijks mee moeten dealen, of ze willen of niet. De omgeving maakt het, vaak onbedoeld, nog lastiger.

Mensen zijn blij met de aandacht voor dit onderbelichte onderwerp. 

Een van de reacties is van een vrouw die zelf een beperking heeft. Van alles kunnen naar veel niet meer kunnen. Ze geeft aan dat ze nog regelmatig om zichzelf rouwt. Juist daarom vindt ze het moeilijk om te zien dat anderen in haar omgeving ook rouwen, want dan voelt ze zich ook nog schuldig.

Dubbele pijn, extra klus

Zo zien we dat een ziekte of beperking vaak ‘dubbel pijn’ doet bij degene die het overkomt. Je moet allereerst zelf afscheid nemen van zoveel: je lijf ‘doet’ het niet meer zoals je wilt, je kunt je werk niet meer doen, je financiële situatie en je beeld van de toekomst veranderen. En vaak nog meer. Dat is al een megaklus. Stel je eens voor dat alles waarop je bouwt en vertrouwt, plots verandert. Dat je je realiseert dat je toekomst er heel anders gaat uitzien, maar dat je geen idee hebt hoe. Dat doet pijn, maakt je wellicht boos, verdrietig en/of angstig. 

Een ziekte of beperking heb je ook nog eens niet alleen. Het hele gezin doet mee, je partner, je kinderen. Iedereen past zich zo goed mogelijk aan (of zet zich af tegen) aan de situatie. Kinderen proberen vooral hun eigen pijn te verbergen, maar laten zichzelf zien in hun gedrag. Alles in het gezin wordt, ineens of geleidelijk, anders. Ook voor hen. Stel je dan eens voor dat jij, als degene met de ziekte of beperking, dit waarneemt. En je dan schuldig voelt of schaamt dat jij dit in het gezin hebt gebracht. Je hebt geen schuld, het overkomt jou immers ook. Maar het kan wel zo voelen… een extra klus erbij.

Onwetendheid en onbegrip

Een andere vrouw vertelde over de onwetendheid in de omgeving. Ze schrijft dat ze als mantelzorger veel bij haar moeder was toen het voor haar niet meer veilig was om thuis te zijn. Ze had dementie en zou opgenomen worden. Ze kreeg de reactie dat ze ‘veel met haar moeder bezig was’.
 
Vaak realiseert de buitenwereld zich niet hoe het is om een lieve naaste te hebben die hulp nodig heeft. Mantelzorgers en gezinsleden lopen er ook niet mee te koop, voor hen is het vaak ‘normaal’. Dat was ook zo voor een jonge vrouw die haar hele jeugd een zieke vader had. Nu hij recent is overleden, loopt ze vast. Want pas nu mag het over haar gaan. 
Er is dus veel onwetendheid. Maar er is ook onbegrip en niet willen begrijpen. Hoe zou het zijn geweest als aan deze mantelzorger gevraagd was hoe het voor háár was om zo voor haar moeder te zorgen? Dat kan het gesprek openen in plaats van het op voorhand dicht te slaan. Wat als jij in haar schoenen zou staan?

Levend verlies heeft grote impact. Het is verlies dat steeds verandert en dat je elke keer weer vraagt om je te verhouden tot die veranderingen. Het is niet alleen verlies bij leven. Ook het verlies zelf ‘leeft’ en wordt met de jaren vaak groter. Het is er nooit niet. Praat erover. Laat je begrijpen, zodat je ook begrepen kunt worden.

Meer weten over omgaan met verlies, rouw en trauma? 

Heb je een vraag over (aanstaand) verlies, door o.a. overlijden, scheiding, ziekte, verlies van werk, burn-out of ingrijpende gebeurtenissen in het verleden? Bel 06-12949654 of mail voor een kennismaking: info@brightblue-coaching.nl. Begeleiding wordt deels vergoed door bijna alle Nederlandse zorgverzekeraars.

Jeanne van Mierlo, Verlies- en rouwtherapeut